TRENING UWAŻNOŚCI DLA DZIECI
W dzisiejszym szybkim tempie życia praktyka uważności, znana również jako mindfulness, stała się niezwykle ważnym narzędziem zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci.
Uważność to umiejętność skupienia uwagi na teraźniejszym momencie, akceptacji tego, co się dzieje oraz doświadczania tego bez oceniania.
Praktykowanie uważności w życiu codziennym niesie za sobą mnóstwo zalet. Nie będzie żadną przesadą napisanie, że mindfulness w życiu dziecka to same korzyści! To świetny sposób na dostarczenie dziecku skutecznych metod do rozwijania umiejętności koncentracji, uwagi i bycia uważnym.
Ćwiczenie uważności dzieci w wieku przedszkolnym wycisza, rozwija myślenie refleksyjne
i spostrzegawczość. Maluchy ,,wyrzucają’’ z głowy wszystkie niepotrzebne bodźce
i rozpraszające myśli. Zaczynają dostrzegać i wnikliwiej obserwować małe rzeczy i zjawiska. Wsłuchują się w swoje wnętrze i doświadczają piękna chwili. Starszaki w wieku szkolnym, praktykując techniki uważności, lepiej radzą sobie ze stresem związanym z ogromną ilością nowego materiału do przyswojenia oraz pewnie pokonują wszystkie napotkane na drodze trudności.
Kilka przykładów treningu uważności:
Naprzemienne oddychanie nozdrzami
Usiądź wygodnie, wyprostuj się i przystępując do wdechu zasłoń palcem lewą dziurkę nosa. Wykonaj głęboki wdech, następnie zasłaniając palcem prawą dziurkę, wypuść powietrze lewym nozdrzem. Teraz zasłoń palcem prawą dziurkę nosa i wykonaj wdech lewą dziurką, przy wydechu zasłoń lewą dziurkę i wypuść powietrze prawą. Skup się na tym, aby cały proces przebiegał w następującym cyklu: wdech, zmiana, wydech, wdech, zmiana i wydech.
Muzyka STOP. Co czuję?
Dzieci bawią się, biegają i tańczą do muzyki. Prowadząca/y wyłącza muzykę w dowolnym momencie. Dzieci kładą się na podłodze na plecach i obserwują: – swój oddech: czy jest szybki czy wolny? czy głęboki czy płytki? – bicie serca: czy bije szybko czy wolno? – temperaturę: czy jest mi ciepło czy zimno? czy jestem spocony? Dzieci leżą na podłodze, aż do momentu, gdy stwierdzą, że już się wyciszyły: oddech zwolnił, zwolniło bicie serca, nie odczuwają zmęczenia i nie jest im już gorąco.
Uważność z zamkniętymi oczami:
– jedzenie z zamkniętymi oczami,
-odgadywanie kształtów/zabawek bez patrzenia,
-wąchanie różnych produktów spożywczych lub przedmiotów bez patrzenia,
-zabawy manipulacyjne – np. nawlekanie koralików czy układanie wieży z klocków bez kontroli wzroku,
-pisanie lub rysowanie bez patrzenia,
-pokonywanie toru przeszkód z zasłoniętymi oczami,
-ćwiczenie pamięci – Zamknij oczy i opowiedz, co znajduje się w pokoju,
-zamknij oczy i słuchaj – Ile dźwięków słyszysz? Skąd pochodzą? Co je wydaje?
Uważnościowe zabawy wyciszające
Poczuj kropelkę – dziecko ma zamknięte oczy. Nauczyciel/rodzic podaje kroplomierzem kroplę wody na twarz dziecka lub na rękę. Gdy dziecko poczuje kropelkę, może otworzyć oczy.
Uważny detektyw
-Znajdź w sali/domu rzeczy, których wcześniej nie zauważałeś.
– Zwróć uwagę na szczegóły otoczenia (np. ściana). Jaki ma kolor? Czy są na niej jakieś pęknięcia, rysy, obrazki czy plamy? Jak odbija światło? Czy jest ciepła czy zimna? Jak pachnie?
-Popatrz na kolegę/mamę/brata. Jaki ma kolor włosów? Jaki ma kolor oczu? Może ma piegi? Jakie ma nos, brwi, usta, zęby…? Może robi jakąś charakterystyczną minę?
Uważny spacer pełen emocji
Podczas spaceru można wykonać wiele ćwiczeń sensorycznych regulujących emocje bazujących na uważności i obecności tu i teraz.
Ważny jest dobór miejsca spaceru. Jeśli to możliwe, udaj się do parku, lasu lub na łąkę, z dala od głośnych ulic i tłumu ludzi. Natura koi zmysły, nie przestymuluje, a kolor zielony i świeże powietrze uspakajają. Zamknij oczy i staraj się usłyszeć jak najwięcej dźwięków natury. Czy któryś z nich jest dla ciebie przyjemny? Z zamkniętymi oczami dotykaj kory drzew, trawy, ziemi, kamieni… Jakie są w dotyku? Czy czujesz jak pachną? A może są ciepłe lub zimne? Miękkie lub twarde? Suche lub mokre? W miarę możliwości zaproponuj dziecku, aby zdjęło buty i chodziło na bosaka po łące/trawie. Czy taki spacer jest dla was przyjemny? Zrób kilka głębokich wdechów. Oddychanie przeponowe nie tylko dotlenia, ale także stymuluje nerw błędny wspierający pracę autonomicznego układu nerwowego oraz samoregulację.
Poczuj swoje serce
Zabawa pozwala dzieciom skoncentrować uwagę i zmniejszyć napięcie emocjonalne. Prowadząca/y prosi uczestników o położenie dłoni po lewej stronie klatki piersiowej i wyczucie bicia serca, a następnie wykonanie zestawu ćwiczeń ruchowych, np. 5 przysiadów, 4 podskoków na jednej nodze, 6 pajacyków, 7 skłonów, 4 obrotów wokół własnej osi, itp. Zadaniem dzieci jest ponowne położenie dłoni na swojej lewej piersi i zbadanie, czy serce bije podobnie jak przed wykonaniem ćwiczeń.
Opracowanie: Ewelina Kubiak na podstawie webinaru Famiga ,,Uważność i ćwiczenia oddechowe w pracy z dziećmi’’