PRAWA DZIECKA
Prawa dziecka – dlaczego są tak ważne?
Prawa dziecka mają na celu ochronę i wspieranie najmłodszych w ich rozwoju, edukacji oraz zapewnieniu godnych warunków życia. Prawa te chronią najmłodszych przed różnymi zagrożeniami, na które są szczególnie narażeni ze względu na swoją zależność od dorosłych.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podaje do powszechnej wiadomości: W dniu 20 listopada 1989 r. została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA.
To zestaw przepisów i norm, które mają na celu ochronę praw osobistych, społecznych, zdrowotnych, edukacyjnych oraz kulturalnych dzieci. Dzięki ustanowieniu praw dziecka, państwa są zobowiązane do podejmowania działań, które zapewniają dzieciom bezpieczeństwo, równy dostęp do edukacji i zdrowia oraz wsparcie w trudnych sytuacjach życiowych.
W Polsce Konstytucja RP z 1997 r. ustanowiła instytucję Rzecznika Praw Dziecka, który stoi na straży praw i wolności dziecka.
Jakie są główne prawa dziecka?
Prawa dziecka, podobnie jak prawa człowieka podzielone są według kategorii na prawa:
- Osobiste, umożliwiające rozwój dziecka. Są to prawa:
– Prawo do życia.
W rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności” (Art.2.1.). Uzyskanie pełnoletności określają odrębne przepisy(Art.2.2).
– Prawo do tożsamości.
Dziecko ma prawo do imienia, obywatelstwa i znajomości swojego pochodzenia. To oznacza, że każde dziecko powinno być zarejestrowane zaraz po urodzeniu, co daje mu podstawowe prawa obywatelskie).
– Prawo do rozwoju.
– Prawo do wychowania w rodzinie.
– Prawo do wyrażania własnych poglądów.
Dzieci mają prawo do wyrażania swoich opinii w sprawach, które ich dotyczą. To prawo obejmuje swobodę wypowiedzi oraz uwzględnianie ich zdania w podejmowaniu decyzji dotyczących ich życia.
– Prawo do informacji.
- Polityczne lub publiczne, dzięki którym dziecko wyraża swoje poglądy i uczestniczy w życiu swojej grupy, społeczności, państwa. Są to prawa:
– Prawo do wyrażania własnych poglądów.
– Prawo do uczestniczenia w stowarzyszeniach.
- Socjalne, które są obowiązkami państwa i dorosłych do stworzenia odpowiednich warunków do rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka. Są to prawa:
– Prawo do godnych warunków życia i odpowiedniego poziomu życia.
– Prawo do opieki zdrowotnej. Państwa są zobowiązane do zapewnienia dzieciom dostępu do leczenia, profilaktyki zdrowotnej oraz edukacji zdrowotnej.
– Prawo do odpoczynku i wolnego czasu, do zabawy i udziału w życiu kulturalnym. Jest to niezbędne dla prawidłowego rozwoju psychicznego i fizycznego dziecka.
- Ekonomiczne, umożliwiające dziecku przygotowywanie się do niezależności materialnej od innych. Są to prawa:
– Prawo do nauki.
– Ochrona prawa pracy podejmowanej, czy to w ramach obowiązku nauki czy wakacyjnego zarobku.
Prawo do ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem, która odnosi się do podanych kategorii. Każde dziecko ma prawo do ochrony przed przemocą fizyczną, psychiczną, seksualną, a także przed wykorzystywaniem, zaniedbaniem czy wyzyskiem.
Kto odpowiada za ochronę praw dziecka?
Każde dziecko zasługuje na to, by jego prawa były respektowane i chronione. Ochrona praw dziecka to odpowiedzialność nie tylko instytucji państwowych, ale także rodziców, nauczycieli oraz całego społeczeństwa. Jako społeczeństwo, mamy obowiązek dbać o to, by dzieci miały dostęp do swoich praw i mogły korzystać z nich w pełni.
Edukacja o prawach dziecka, świadomość rodziców oraz odpowiednia interwencja w przypadku ich łamania są kluczowe dla zapewnienia, że każde dziecko ma możliwość pełnego rozwoju i cieszenia się swoim dzieciństwem.